Một số nét trong điều tra Khảo sát mức sống dân cư tại huyện Bảo Lâm

Thực hiện Quyết định Số 1261/QĐ-TCTK ngày 19/8/2019 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về việc tiến hành Khảo sát mức sống dân cư (KSMSDC) năm 2020 và Phương án KSMSDC năm 2020 kèm theo Quyết định. Cục Thống kê tỉnh Cao Bằng đã triển khai điều tra tại 13/13 huyện, thành phố của tỉnh. 

KSMSDC năm 2020 được tiến hành nhằm thu thập thông tin, tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia về mức sống hộ dân cư để đánh giá thực trạng đời sống của dân cư cũng như xác định mức độ phân hóa giàu nghèo trong xã hội. Mặt khác kết quả của KSMSDC còn được dùng để phục vụ cho việc hoạch định các chính sách, kế hoạch và chương trình mục tiêu quốc gia của Đảng và Nhà nước.

Cuộc điều tra gồm hai nội dung lớn là thu thập thông tin của hộ dân cư và thông tin cơ bản về điều kiện sống trong phạm vi xã có địa bàn điều tra. Theo đó, tại hộ sẽ thu thập thông tin chủ yếu về thu nhập và chi tiêu cùng một số thông tin khác như: nhân khẩu học, trình độ học vấn, việc làm, sử dụng các dịch vụ y tế, thông tin về nhà ở và điều kiện sinh hoạt. Tại xã sẽ thu thập các thông tin ảnh hưởng đến mức sống của hộ như: nhân khẩu học, dân tộc, kết cấu hạ tầng, tình hình Kinh tế-xã hội, cơ hội việc làm và một số thông tin cơ bản về trật tự an toàn xã hội, môi trường, tín dụng... 

Cuộc điều tra sử dụng 2 loại phiếu để phỏng vấn hộ là phiếu 1A/KSMS20-HO (Phiếu phỏng vấn hộ về thu nhập), phiếu 1B/KSMS20-HO (Phiếu phỏng vấn hộ về thu nhập và chi tiêu) và 1 loại phiếu để phỏng vấn xã là phiếu 2/KSMS20-XA.

 

Điều tra viên huyện Bảo Lâm thu thập thông tin Khảo sát mức sống dân cư tại hộ

 

Theo kế hoạch của Cục Thống kê tỉnh Cao Bằng, Chi cục Thống kê huyện Bảo Lâm được giao ba địa bàn khảo sát vào các tháng 3, tháng 9 và tháng 12 ứng với ba xã là Yên Thổ, Nam Cao và Thạch Lâm. Mỗi địa bàn chọn 15 hộ mẫu để tiến hành khảo sát. Điều tra viên là công chức Chi cục thống kê huyện Bảo Lâm. Công tác rà soát địa bàn và bảng kê được Chi cục thực hiện trong tháng 2 năm 2020, đảm bảo đúng thời gian để phòng Dân số văn xã kịp thời chọn mẫu điều tra khảo sát.

Trong quá trình thực hiện điều tra, các điều tra viên được chính quyền xã tạo điều kiện trong việc cung cấp thông tin tại xã cũng như sắp xếp người dẫn đường và phiên dịch tại các địa bàn khó khăn. Mặt khác, các hộ dân được chọn tham gia khảo sát hầu hết đều cung cấp thông tin với thái độ nhiệt tình và hợp tác. Thuận lợi là vậy, tuy nhiên các điều tra viên vẫn gặp không ít khó khăn. Cả 3 địa bàn điều tra của huyện Bảo Lâm đều thuộc khu vực nông thôn. Cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng của xã còn nhiều hạn chế, để đi đến hộ nhiều khi phải đi bộ, leo đồi núi. Mặt khác, 100% hộ dân cư là dân tộc thiểu số Mông, Dao nên trong quá trình phỏng vấn, giao tiếp gặp nhiều khó khăn. Người phiên dịch đôi khi không truyền đạt đúng bản chất câu hỏi khiến chất lượng câu trả lời của đối tượng điều tra chưa cao. Hơn nữa các hộ được khảo sát chủ yếu là hộ nghèo và trình độ dân trí còn thấp. Các câu hỏi liên quan đến thu nhập thường trả lời không đúng do lo sợ mất các quyền lợi của hộ nghèo, gây khó khăn cho điều tra viên.

Mặc dù vậy, nhận thấy đây là cuộc điều tra chọn mẫu quan trọng và có nội dung phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, bao gồm cả các thông tin nhạy cảm về thu nhập và một số đặc điểm của hộ dân cư. Nên Chi cục Thống kê huyện Bảo Lâm đã khắc phục những khó khăn khách quan, tiến hành thu thập thông tin theo đúng phương án, đảm bảo tiến độ và chất lượng phiếu điều tra. Theo đó, điều tra viên đã tiến hành theo phương pháp phỏng vấn trực tiếp tại hộ và ghi vào phiếu. Sau đó tính toán các chỉ tiêu về thu nhập và chi tiêu của hộ, hoàn thành phiếu và gửi về phong Dân số văn xã để tổng hợp và nhập tin. 

KSMSDC là cuộc điều tra có ý nghĩa quan trọng và mang tính chuyên sâu. Vậy nên thiết nghĩ cần nâng cao sự phối hợp giữa các cấp ngành từ huyện đến xã, thôn và làm tốt công tác tuyên truyền trong các hộ dân về mục đích, ý nghĩa của cuộc điều tra; nâng cao nghiệp vụ của đội ngũ điều tra viên, đồng thời tăng cường kiểm tra giám sát và hỗ trợ về nghiệp vụ từ cấp trên để nâng cao hơn nữa chất lượng thông tin trong KSMSDC năm 2021.